خودروها به وسیله برق استارت میخورند و روشن میشوند و امروزه بسیاری از آپشنها و امکانات اتومبیلها لوکس هم با برق کار میکنند.
سیستم برق خودرو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
قطعات برقی اتومبیل را میتوان به دو دسته تقسیم کرد؛ قطعاتی که برق مصرف میکنند مثل انژکتور یا کامپیوتر اتومبیل و قطعاتی که نقش تأمین برق خودرو را دارند.
باتری
تا وقتی اتومبیل روشن است سیستم برقرسانی میتواند برق مورد نیاز را از طریق تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی تأمین کند. اما وقتی اتومبیل خاموش میشود، حالا وظیفه باتری است که برق مورد نیاز قطعاتی مثل بالابرهای شیشه، استارت اتومبیل، فلاشرها، سیستم صوتی و… را تأمین کند. در واقع منبع انرژی برق خودرو شما همین باتری است.
در مورد اهمیت این قطعه در سیستم برقرسانی خودروها همین بس که اگر باتری نباشد، اساسا اتومبیل روشن نمیشود. یعنی ماشینها برای استارت اولیه نیاز به انرژی برق باتریها دارند. وقتی که اتومبیل روشن است، باتریها شارژ میشوند. باتریها معمولا بعد از ۲ سال نیاز به تعویض دارند، البته گرما و لرزش بیش از حد میتواند این عمر مفید آنها را کاهش دهید. امروزه دو نوع باتری در بیشتر اتومبیلها مورد استفاده قرار میگیرد؛ «باتریهای سرب اسیدی یا تر» و «باتریهای اتمی یا خشک». باتریها از نظر توان الکتریکی نیز انواع مختلفی دارند، اما معمولا در اتومبیلهای سواری از نوع ۱۲ ولت و ۶۰ آمپر آنها استفاده میشود.
دینام
موتور اتومبیل با کمک سوخت میتواند انرژی مکانیکی تولید کند. قطعهای که میتواند این انرژی را مثل یک ژنراتور تبدیل به انرژی الکتریکی کند دینام نام دارد. البته نام این قطعه در اتومبیلهای جدید «آلترناتور» است. در حقیقت این قطعه انرژی میکانیکی موتور را به کمک یک تسمه به نام تسمه دینام دریافت و برق مورد نیاز بخشهای مختلف اتومبیل را تأمین میکند. معمولا دینامها یا همان آلترناتورها برق ۱۲ ولت تولید میکنند، اما در برخی از اتومبیلها شاید این عدد متفاوت باشد.
منبع برق یا همان باتری هم در زمان روشن بودن اتومبیل توسط همین قطعه شارژ میشود. برای همین اگر دینام خراب باشد، باید منتظر باشید که باتری شما هم خالی شود. یکی از قطعات دینام که باید هر چند وقت یکبار مورد بازدید قرار گیرد همان تسمهای است که واسطه میان موتور و دینام است. به محض مشاهده پارگی کوچک و آسیبدیدگی در این تسمه، باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد.
کوئل
همانطور که گفتیم که برق موجود در باتری و همچنین برق تولید شده در دینام یا آلترناتور ۱۲ ولت است. این ولتاژ توانایی ایجاد جرقه توسط شمعها را ندارد. در واقع شمع برای ایجاد جرقه نیاز به برق ۷۰۰۰ ولت دارد. اینجاست که نقشآفرینی کوئل در سیستم برقرسانی اتومبیل شروع میشود.
کوئل یک ترانسفورماتور فشار قوی است که برق باتری و دینام را تقویت میکند و به شمع میرساند. به شکل ساده، کوئل از دو سیمپیچ اولیه و ثانویه تشکیل شده است که بر اساس قانون القای الکترومغناطیس در فیزیک عمل میکنند. اگر یک روز اتومبیلتان روشن نشد یا عملکرد موتور بد همراه با لرزش بود میتواند علت آن خراب شدن کوئل باشد. ریپ زدن موتور و افزایش مصرف سوخت اتومبیل را هم میتوان جزو نشانههای خراب بودن کوئل به حساب آورد.
وایر شمعها
جریان برق تولیدی دینام و باتری از بعد کوئل، ولتاژ بسیار بالایی دارند. خب انتقال این برق ولتاژ بالا از کوئل به دلکو و از دلکو به شمعها نیاز به سیمهای ولتاژ بالای ویژه دارند که به آنها اصطلاحا «وایر شمع» گفته میشود. هر چقدر این وایرها که دارای عایق پلاستیکی هستند کیفیت بهتری داشته باشند جریان برق ولتاژ بالا را با کمترین تلفات انرژی و در سریعترین زمان ممکن به شمعها میرسانند. یکی از قطعاتی که مکانیکها به بازدید دورهای آن تأکید دارند همین وایر شمع است. تنها مورد خرابی وایر شمعها، صدمه دیدن لایه عایق آنهاست. اگر این وایر شمعها خراب باشد باعث عملکرد بد پیشرانه اتومبیل و همچنین افزایش مصرف سوخت میشوند. اگر همزمان با خرابی این وایرها، سیستم سوخترسانی اتومبیل هم نشتی داشته باشد میتواند باعث ایجاد آتشسوزی در اتومبیل شود.